Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Πορταριάς
Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Πορταριάς στεγάζεται στο διώροφο Αρχοντικό Δήμου Ζούλια. Χτισμένο στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, και πιο συγκεκριμένα το 1864, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα των «αιγυπτιώτικων» αρχοντικών, τα οποία έχτισαν πηλιορείτες μεπεριουσία από τις δραστηριότητές τους κυρίως στην Αίγυπτο.
Τα συγκεκριμένα αρχοντικά διαφοροποιούνται από τα προϋπάρχοντα παραδοσιακά πηλιορείτικα αρχοντικά, με την προσθήκηδιπλής σκάλας εισόδου και μπαλκονιού στο εξωτερικό, καθώς στο εσωτερικό έχουν την ίδια κάτοψη σε όλους τους ορόφους με συμμετρικές συστοιχίες δωματίων. Χαρακτηριστικά τους αποτελούν το μνημειώδες κλιμακοστάσιο στο βάθος του χώρου εισόδου του αρχοντικού και η ευρύχωρη σάλα στον δεύτερο όροφο.
Το κτήριο αποκτήθηκε από την Κοινότητα Πορταριάς, με χρήματα που δώρισε η ζωγράφος, με καταγωγή από την Πορταριά, Χρυσούλα Ζώγια, με σκοπό να στεγάσει το μουσείο του χωριού. Επίσης, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο και αποκαταστάθηκε από την Ε’ Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων σε συνεργασία με την Κοινότητα Πορταριάς. Από το 1994 στεγάζει το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Πορταριάς, ενώ κατά καιρούς έχει στεγάσει διάφορες άλλες δημόσιες δομές, όπως το δημαρχείο και το δημοτικό σχολείο. Η σημερινή μόνιμη έκθεση του μουσείου εγκαινιάσθηκε τον Μάϊο του 2021.
Οι συλλογές του μουσείου εκτίθενται στους δύο ορόφους του αρχοντικού, καλύπτοντας τους χώρους επτά δωματίων, του κλιμακοστασίου και της κεντρικής σάλας. Στον πρώτο όροφο περιλαμβάνονται αντικείμενα, τα οποία διασώθηκαν από το πολυτελές ξενοδοχείο «Μέγα Θεοξένια», ενώ αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Πορταριάς, που την καθιέρωσαν από τις αρχές του 20ού αιώνα σε σημαντικό παραθεριστικό κέντρο. Τα δίκτυα ηλεκτρισμού και ύδρευσης με παροχές σε κάθε σπίτι, ήδη από τη δεκαετία του 1910. Τεκμήρια της διοικητικής και οικονομικής ανάπτυξης του Δήμου Ορμινίου και της μετέπειτα Κοινότητας Πορταριάς, συμπεριλαμβανομένου εγγράφων, πρακτικών Δημοτικού Συμβουλίου, εκλογικών καταλόγων και του δημοτολογίου του 1881. Όπως, επίσης, φωτογραφίες, έγγραφα και άλλα τεκμήρια για την παρουσία των Πορταριτών στη γη της Αιγύπτου στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ανεβαίνοντας το κλιμακοστάσιο για τον δεύτερο όροφο, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να κάνει μία σύντομη νοητή βόλτα στην Πορταριά, μέσα από καρτ ποστάλ, τα οποία παρουσιάζουν διάφορα σημαντικά σημεία ορόσημα του χωριού και κτήρια. Ο πρώτος αμαξιτός δρόμος στην Ελλάδα που συνέδεε την Πορταριά με τον Βόλο και το πρώτο λεωφορείο, ο «Αετός». Στον δεύτερο όροφο παρουσιάζεται η καθημερινή ζωή των Πορταριτών, καθώς και η οικονομική
και πολιτιστική κίνηση πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως διαφαίνεται μέσα από φωτογραφίες, έγγραφα, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, οικιακά σκεύη, χειροποίητες δαντέλες, καθώς και φωτογραφίες γάμων. Τέλος, δεσπόζει η σάλα με την μεγάλη τραπεζαρία και τα περίτεχνα σερβίτσια, πλαισιωμένη από τα πορτρέτα γνωστών οικογενειών της Πορταριάς. Ας σημειωθεί πως επισκέψιμο είναι και το υπόγειο του αρχοντικού, στο οποίο βρίσκεται η
βιβλιοθήκη με σπάνιες εκδόσεις, ιστορικά βιβλία και βιβλία λογοτεχνικού ενδιαφέροντος.
Νικόλαος Κοντοβάς, μουσειολόγος.
Επιμελητής της μόνιμης έκθεσης του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Πορταριάς
